Ζαν Κοκτώ - Ο Άστατος Πρίγκηπας

Jean Cocteau

Ζαν Κοκτώ

Ζαν Κοκτώ (1889 - 1963)

Ο άστατος πρίγκηπας

Ο Ζαν Κοκτώ (Jean Cocteau, 1889 - 1963) ήταν Γάλλος ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ζωγράφος και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας από το 1954. Υπήρξε ένας από τους πιο πολυσχιδείς καλλιτέχνες του μεσοπολέμου, μέλος της γαλλικής πρωτοπορίας. Επιδόθηκε στην ανάπλαση και υπερρεαλιστική ερμηνεία των ελληνικών μύθων (Ορφέας, Αντιγόνη, Οιδίποδας, Ολέθρια μηχανή), θήτευσε στο ψυχολογικό θέατρο και ασπάστηκε το νεορομαντισμό. Από τις γνωστότερες ταινίες του είναι: Η πεντάμορφη και το τέρας και οι Τρομεροί γονείς (από το θεατρικό του έργο)

Είμαι ένα ψέμα που λέει πάντα την Αλήθεια —Jean Cocteau

La Machine Infernale, 1934

Ζαν Κοκτώ - Δαιμόνια Μηχανή, 1934

Περί του έργου "Δαιμόνια Μηχανή"

Υπακούοντας στην προφητεία, ο Οιδίπους λύει το αίνιγμα της Σφίγγας, σκοτώνει τον πατέρα του και παντρεύεται τη μητέρα του. Η πανούκλα πέφτει στη Θήβα που έχει βασιλιά έναν άτιμο και πατροκτόνο. Όταν ένας βοσκός αποκαλύπτει την αλήθεια, η καταχθόνια μηχανή των θεών εκρύγνηται. Ο Οιδίποδας τυφλώνεται και η μητέρα του κρεμιέται. Εμπνεόμενος από το θέατρο του Σοφοκλή, ο Κοκτώ ξαναδίνει ζωή στις μεγάλες ελληνικές φυσιογνωμίες: Οιδίποδας, Ιοκάστη, Αντιγόνη και Κρέων. Φιλοσοφεί με μαεστρία: Όχι ο άνθρωπος δεν είναι ελεύθερος. Γεννιέται τυφλός και οι θεοί ορίζουν το πεπρωμένο του. Ακόμη κι αυτός ο ήρωας, αυτός που ξεφεύγει από τη γραμμή, πρέπει να υποταχθεί. Αυτό το μέγα κείμενο τα λέει όλα για τον άνθρωπο με άπειρο χιούμορ αλλά και ποίηση.

Προέλευση κριτικής εδώ: La Machine infernale by Jean Cocteau


No one else could have been able to write such a perfect in it's totality, play, except Sophocles the ancient Greek playwright! In a parallel way Jean Cocteau has been perfectly able to transfer in a humoristic and poetic way the meaning, the spirit, as well the philosophical meaning of the ancient tragedy.

View all my reviews

Ο Ζαν Κοκτώ, γεννήθηκε στο Μαιζόν-Λαφίτ (Maisons-Laffitte) - αριστοκρατικό προάστιο κοντά στο Παρίσι, το 1889 και πέθανε στο Μιλί-λα-Φορέ (Milly-la-Forêt), στο σπίτι του που σήμερα είναι μουσείο Jean Cocteau - κοντά στο Παρίσι, το 1963 σε ηλικία 74 ετών. Ήταν γιος εύπορου Παριζιάνου συμβολαιογράφου και μορφώθηκε στο Λύκειο Κοντορσέ.(Lycée Condorset) - ένα από τα τέσσερα πλέον παλιά και περίοπτα λύκεια του Παρισιού, ιδρυθέν από τον Νικολά ντε Κοντορσέ το 1792. *

Ζαν Κοκτώ 1916 -
Πίνακας του Αμεντέο Μοντιλιάνι

Ο ποιητής: Επιδεικνύοντας ταλέντο στην ποίηση, το μυθιστόρημα και το θέατρο, στη ζωγραφική, στο σενάριο και τη μουσική κίνηση της χώρας του, ο Κοκτώ δημοσίευσε την πρώτη συλλογή ποιημάτων του "Το λυχνάρι του Αλαντίν" (La Lampe d' Aladin) το 1909, σε ηλικία μόλις 18 χρόνων. 

Στις ποιητικές συλλογές του που ακολούθησαν, "Ο άστατος πρίγκηπας" ( Le Prince Frivole, 1910), "Ο χορός του Σοφοκλέους" (1912) και το "Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας" (1919), διακρίνεται από μια αβρότητα και χάρη στο ύφος κι ένα πλούτο φαντασίας. 

Το ίδιο παρατηρείται και στα μυθιστορήματα του, όπως για παράδειγμα στο "Θωμά τον απατεώνα" (Thomas l' imposteur, 1923), και στα "Τρομερά παιδιά" (Les Enfants terribles, 1929).

Όλο το έργο του, ακόμα και τα φιλοσοφικά και κριτικά του δοκίμια, διαπνέεται από ένα αίσθημα παιδικής αφέλειας μαζί με μια αγωνία αναζήτησης.

Ζαν Κοκτώ - Ο άστατος πρίγκηπας

Ο Θεατρικός Συγγραφεύς: Επηρεασμένος από το σουρεαλιστικό κίνημα και τους πρωτοπόρους της αφηρημένης τέχνης στη ζωγραφική και τη γλυπτική, ο Κοκτώ πειραματίζεται και μεταφέρει τις τάσεις αυτές της εποχής του και στο θέατρο, όπως στην "Παρέλαση" (Parade, 1917) σε σκηνικά Πικάσο και μουσική του Ερίκ Σατί (Satie) και "Το Βόδι πάνω στη Στέγη" (Le Boeuf sur le Toit, 1920) σε σκηνικά Ντυφύ και μουσική του Νταριούς Μιλώ (Milhaud).

Στο θέατρο εδραιώνει την καριέρα του το 1923 με τους "Νεόνυμφους του Πύργου του Άιφελ" (Les Mariés de la Tour Eiffel), με μια τάση φυγής από το στυλ του ρεαλισμού που επικρατούσε και ανάπτυξης της αξίας του αυτοσκοπού στη θεατρική τέχνη. Στη συνέχεια με τον "Ρωμαίο και Ιουλιέτα" (1924), τον "Ορφέα" (1927), την "Αντιγόνη" (λιμπρέτο στην όπερα του Χόνεγκερ) και τον "Οιδίποδα τύραννο" (λιμπρέτο στην όπερα - ορατόριο του Ιγκόρ Στραβίνσκι) το 1928, την "Ανθρώπινη φωνή" (La voix humaine, 1930), την "Ολέθρια μηχανή" (La Machine infernale, 1934) - θεατρικό έργο βασισμένο στο μύθο του Οιδίποδα των έργων του Σοφοκλή, τους "Ιππότες της στρογγυλής τραπέζης" (Les Chevaliers de la Table ronde, 1937), τους "Τρομερούς γονείς" (Les Parents terribles, 1939), τη "Γραφομηχανή" (La Machine à écrire, 1941) και το "Δικέφαλο αετό" (L'Aigle à deux têtes, 1946), κηρύσσεται υπέρ των νεωτεριστικών ιδεών, συνεργάζεται με Γάλλους της πρωτοπορίας κι εμφανίζεται διαδοχικά ως φουτουριστής, σουρεαλιστής, κυβιστής ή ντανταϊστής.

Ζαν Κοκτώ - Πάμπλο Πικάσο Επίδαυρος

Ο Σκηνοθέτης - Σκηνογράφος: Από τους συγγραφείς που είχαν επιρροή στο έργο του είναι ο Εντμόν Ροστάν, ο Ραϊμόν Ραντιγκέ, ο Κατύλ Μαντές, η Κόμισσα ντε Νοάιγ, μα πιο πολύ ο Αντρέ Ζιντ. Ο Κοκτώ όμως δεν περιορίστηκε στη συγγραφή των έργων του. Έλαβε κι ο ίδιος ενεργό μέρος ως ηθοποιός, παραγωγός, σκηνογράφος. Έγραψε για χορόδραμα, μιούζικαλ, τσίρκο, κινηματογραφικές ταινίες (όπως π.χ. η σουρεαλιστική ταινία "Η ωραία και το κτήνος", 1946). Συνεργάστηκε με ονόματα όπως ο Φρανσουά Κοπώ, ο Άρθουρ Χόνεγκερ, συνθέτης του μουσικού δράματος "Βασιλιάς Δαβίδ", ο Πικάσο και ο Μοντιλιάνι, ο Σερζ Ντιαγκιλέφ, ο μεγάλος Ρώσος χορογράφος και σκηνοθέτης, ιδρυτής των περίφημων "Ρωσικών μπαλέτων" κ.ά.

Amedeo Modigliani - Jean Cocteau - via Wikipedia

Ο Ζαν Κοκτώ πέθανε στις 11 Οκτωβρίου του 1963, μία ημέρα μετά την Εντίθ Πιάφ. Ο Ζαν Κοκτώ και η Εντίθ Πιάφ, σε ένα από τα περίεργα παιχνίδια της μοίρας, διασταυρώθηκαν το 1940 όταν η Πιάφ ερμήνευσε αλησμόνητα τον Ωραίο αδιάφορο, έργο που ο Κοκτώ είχε γράψει ειδικά για εκείνη.

Πηγή Βικιπαίδεια 💦

Edith Piaf - 1940, Le Bel Indifferent

* Nicolas de Condorcet: Η ανισότητα στη μάθηση είναι μία από τις κυριότερες πηγές της τυραννίας (Λύκειο Κοντορσέ προμετωπίς) Σχολείο όπου σπούδασε ο Ζαν Κοκτώ στο Παρίσι

Πράξη 2η Συνάντηση Οιδίποδα & Σφίγγας - Σφίγγα: (...) Ανώφελο να κλείνεις τα μάτια σου, να γυρίζεις το κεφάλι σου. Γιατί δεν επιχειρώ ούτε με το τραγούδι ούτε με το βλέμμα.Αλλά πιο επιδέξια από έναν τυφλό, πιο γρήγορα απ' τη ροή μιας μονομαχίας, πιο επιτήδεια από έναν κεραυνό, πιο άκαμπτα κι από έναν αμαξά, πιο βαριά κι από μιαν αγελάδα, πιο ήσυχα από έναν μαθητή που σβήνει τους αριθμούς με τη γλώσσα του, πιο θεληματικά, πιο κρυφά, πιο σταθερά, πιο λικνιστικά κι από ένα πλεούμενο, πιο αδιάφορα κι από έναν δικαστή, πιο άπληστα  από τα έντομα, πιο αιμόδιψα από τα όρνεα, πιο επινοητικά από τους ασιάτες δήμιους, πιο πανούργα κι από την καρδιά, πιο ύπουλα από ένα χέρι που κάνει απάτες (...) (Αρχή μονολόγου, Απόσπασμα)

Η Δαιμόνια Μηχανή Συνάντηση Σφίγγας Οιδίποδα - Ζαν Κοκτώ

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Αγγελική Σπαθαράκη (@rossotop)